CÔNG DÂN BÀI 8

1/ Tồn tại XH.
- KN: TTXH là toàn bộ sinh hoạt vật chất và những điều kiện sinh hoạt VC của XH bao gồm môi trường thiên nhiên, dân số và phương thức SX.
a/ Môi trường tự nhiên:
- MT tự nhiên gồm:
+ Điều kiện địa lý: Đất đai, khí hậu, sông ngòi…
+ Của cải tự nhiên: Tài nguyên, khoáng sản…
+ Năng lượng TN: Sức gió, sức nước…
- Vai trò của môi trường TN: là điều kiện sinh sống tất yếu, thường xuyên của XH (nếu những điều kiện thuận lợi,KK…)
- Con người tác động vào tự nhiên có thể theo 2 hướng:
+ Tích cực: bảo tồn, tôn tạo làm phong phú giới TN.
+ Tiêu cực: Tàn phá, cạn kiệt TN.
(Liên hệ TT)
b/ Dân số:
- Dân số là số dân sống trong 1 HC địa lý nhất định.
- Dân số là điều kiện tất yếu và thường xuyên của tồn tại và phát triển của XH.
- Dân số và tốc độ phát triển dân số của mỗi nước ảnh hưởng lớn đến sự phát triển mọi mặt của nước đó.
- Nguyên nhân chi phối:
+ KTXH.
+ Nhận thức của con người.
+ Chủ chương chính sách.
+ Pháp luật.
+ Phong tục, tập quán.


c/ Phương thứât sản xuất:
* KN: PTSX là cách thức con người làm ra của cải vật chất trong những giai đoạn nhất định của lịch sử.
* Các yếu tố của PTSX:
(Sơ đồ sgk)
- Lực lượng SX: gồm tư liệu SX và người lao động.
+ Tư liệu SX gồm: tư liệu lao động (công cụ LĐ + phương tiện vật chất) và đối tượng LĐ.
+ Người lao động: Sức khoẻ, kỹ năng, trình độ.
Chú ý: LLSX thể hiện mối quan hệ giữa con người vào tự nhiên.
Trình độ làm chủ TN của con người: Trong các yếu tố của LLSX: người lao động là quyết định.
- QHSX: quan hệ giữa người với người, trong SX bao gồm:
+ Quan hệ sở hữu về TLSX
+ Quan hệ trong tổ chức quản lý SX
+ Quan hệ phân phối SP.
- Mối quan hệ giữa LLSX và QHSX:
+ Trong quá trình phát triển của PTSX: LLSX là mặt luôn phát triển.
+ QHSX thay đổi chậm hơn.
+ Mâu thuẫn xẩy ra khi LLSX phát triển QHSX không còn phù hợp nữa.
+ Khi mâu thuẫn giải quyết PTSX mới.
+ PTSX mới ra đời: QHSX phù hợp với tổ chức trình độ của LLSX.
2/ Ý thức xã hội:
a/ Ý thức xã hội là gì?
- Ý thức XH là sự phản ánh của TTXH bao gồm toàn bộ quan điểm, quan niệm của cá nhân trong XH từ các hiện tượng tâm lý TC đến các quan điểm và học thuyết chính trị, pháp luật, tôn giáo, Đ2…VV.
b/ Hai cấp độ của ý thức XH:
- Nguồn gốc? Từ tự nhiên XH.
+ Tâm lý XH: là những thói quen tâm lý, tâm trạng của con người, được hình thành tự phát từ trong những điều kiện sống hàng ngày VD…
+ Hệ tư tưởng: Những quan điểm, quan niệm được hệ thống thành lý luận về vấn đề chính trị, PQ, Đ2…VV..được hình thành tự giác do các nhà tư tưởng của giai cấp nhất định xây dựng nên để bảo vệ quyền lợi cho GC đó VD:
Ý thức XH (Hệ TT) phản ánh bản chất các mối QHXH.
3/ Mối quan hệ giữa TTXH và ý TXH:
a/ Tồn tại XH quyết định ý TXH.
- TTXH có trước ý TXH có sau, ý thức XH chỉ là sự phản ánh của TNXH.
- Khi TTXH thay đổi thì ý thức XH phản ánh nó cũng thay đổi theo.

b/ Sự tác động trở lại của ý TXH đối với TTXH.
- Ý TXH có thể đi trước TTXH (nếu là ý thức tiên tiến) VD.
- Ý TXH có thể đi sau TTXH phản ánh không kịp TTXH (nếu là ý thức lạc hậu) VD liên hệ.
- Sự tác động trở lại của ý TXH đối với TTXH:
+ Ý TXH phản ánh đúng các QLKQ chỉ đạo con người trong hoạt động TT.
Thúc đẩy XH (VD…)
+ Ý TXH lạc hậu kìm hãm sự phát triển của XH (VD…).